Belangrijkste vragen en antwoorden Omgevingswet

De Omgevingswet is een nieuwe wet. Een wet die gaat over alles wat je buiten ziet, hoort of ruikt, waar je woont, werkt en recreëert. De Omgevingswet zorgt voor een bredere kijk op onze leefomgeving. De wereld verandert steeds. Daarom kijken wij met zorg naar de kwaliteit van de plek waar we wonen, werken en onze vrije tijd doorbrengen. Deze plek moet veilig en gezond zijn. En de plek moet ook ruimte bieden aan de ontwikkeling van inwoners en ondernemers met ideeën.

De nieuwe Omgevingswet bundelt de regels voor het aanvragen van vergunningen bij onder andere bouwen, slopen en kappen. Er is één loket voor alle vergunningen, meldingen en aanvragen. Naast betere en snellere besluitvorming biedt de nieuwe wet ook ruimte voor lokaal maatwerk. En door participatie (meedenken en meedoen) bevorderen we de betrokkenheid van inwoners en ondernemers bij de ontwikkeling van de leefomgeving.

• Als je een vergunning aanvraagt die van invloed is op de leefomgeving, zoals; aanbouw, zonnepanelen plaatsen, ideeën voor moestuinen in de wijk of een buurthuis, uitbreiden bedrijf, aanleggen uitrit of het bouwen van een woning of nieuwbouwwijk.
• Als jouw buren, gemeente, ondernemers of anderen een vergunning aanvragen of een initiatief hebben, waarbij iets verandert aan jouw omgeving. In specifieke gevallen is een initiatiefnemer zelfs verplicht om belanghebbenden op tijd te informeren over de plannen.

• Eén wet, de Omgevingswet: minder regels, meer samenhang, meer overzicht.
• Eén digitaal omgevingsloket:
  • Alle regels van gemeenten, provincies, Rijk en waterschappen op één plek.
  • Overzicht van bestaande plannen en regels voor een bepaalde locatie of gebied.
  • Snel duidelijkheid of een plan haalbaar en wenselijk is.
  • Snel duidelijkheid of een vergunning of melding vereist is.
• Eén omgevingsvergunning:
  • Nog maar één vergunning aanvragen: ook als meer overheden betrokken zijn.
  • In veel gevallen al binnen 8 weken na aanvraag besluit. Belangrijk hierbij is dat het voortraject, met onder andere participatie, goed doorlopen wordt.
• Meer ruimte voor eigen initiatief en regie inwoners.
• Meer betrokkenheid van inwoners en ondernemers.

Hét uitgangspunt: Hoe verbeteren we onze leefomgeving! Hoe passen we nieuwe ontwikkelingen in met respect voor een goede en gezonde leefomgeving.

Het digitale systeem is een ingewikkeld systeem. Dat zal zeker in het begin nog wel eens haperingen vertonen. Inwoners, ondernemers en overheid moeten daarmee leren werken en al werkende worden er zeker aanpassingen gedaan om het systeem zo goed mogelijk te krijgen. Enig geduld bij alle partijen is dan ook wel gewenst.

Door de integrale aanpak en een betere afstemming vooraf kan het nodig zijn om bij een aanvraag meer onderzoeksrapporten aan te leveren. 

Heb je vragen over de Omgevingswet? Kijk op onze website of de website van het waterschap of de Provincie Limburg. Je kunt ook terecht bij het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO). 

Als je geen informatie vindt over de locatie waar jouw initiatief plaatsvindt, neem dan contact op met de gemeente. Rondom de inwerkingtreding van de nieuwe wet richten we een speciaal loket in. Collega’s van de afdeling Vergunningen, Toezicht en Handhaving zijn maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 12.30 telefonisch bereikbaar. Dit kan via 0495 575 000.

In de Omgevingsvisie leggen we onze ambities en beleidsdoelen voor de fysieke leefomgeving voor de lange termijn (2040) vast.

De Omgevingsvisie is een verdere uitwerking van de strategische visie ‘Verwonder je in de groene thuishaven Weert’ in het fysieke domein en helpt ons om naar die toekomst toe te werken.

 De Omgevingsvisie komt in de plaats van structuurvisies, verkeers- en vervoersplannen, delen van de natuurvisie en milieubeleidsplannen

In de strategische visie is samen met inwoners, ondernemers en andere betrokkenen onderzocht wat onze visie is voor Weert in 2030. Deze visie is in de Omgevingsvisie samen met belangengroepen, ketenpartners en maatschappelijke organisaties verder uitgewerkt. Denk hierbij aan wijk- en dorpsraden, woningcorporaties en partijen die belangen van bijvoorbeeld agrariërs, ondernemers, groen of erfgoed vertegenwoordigen. 

Ook is tijdens het opstellen rekening gehouden met de visies en opgaven vanuit het rijk en de provincie, de regio en onze buurgemeenten.

In de Omgevingsvisie hebben we globaal vastgelegd wat we willen bereiken in de toekomst voor gemeente / inwoners / ondernemers. In het omgevingsplan gaan we dit meer in detail uitwerken. Hoe zorgen we ervoor dat onze woonomgeving groen en duurzaam blijft? Hoe regelen we dat inwoners meer en veilig kunnen bewegen. Waar willen we woningbouw en waar juist niet? Hoe houden we de gemeente en de bedrijven bereikbaar en zorgen we voor veilige verkeersstromen?

 Je leest meer over het Omgevingsplan op onze pagina over het Omgevingsplan.

Als de Omgevingswet wordt ingevoerd komt er ook een nieuw Omgevingsloket. Dit loket vervangt de volgende loketten:

• Omgevingsloket online (OLO)
• Activiteitenbesluit Internet Module (AIM)
• Ruimtelijkeplannen.nl
• Meldpunt bodemkwaliteit.

Wil je iets veranderen in jouw huis, tuin, bedrijf of omgeving?

In het Omgevingsloket kun je online checken of je daarvoor een vergunning nodig hebt, een melding moet doen of informatie moet aanleveren aan de overheid. Als dat zo is, kun je ook via het loket de vergunning aanvragen, de melding doen of de aanvullende informatie doorgeven. Het Omgevingsloket bevat ook informatie over welke regels er gelden op de plek waar je iets wilt veranderen.

Het nieuwe Omgevingsloket vind je op omgevingswet.overheid.nl.

Het Omgevingsloket bestaat uit verschillende onderdelen:

• Vergunningcheck: In het Omgevingsloket vind je een vergunningcheck. Het is mogelijk om hiermee te controleren of je een vergunning nodig hebt om jouw plannen uit te voeren.
• Aanvragen: hier stel je digitaal een aanvraag of melding op en voeg je eventuele informatie als tekeningen toe.
• Regels op de kaart: hier zie je welke regels er gelden per gebied of locatie. Vul jouw adres in of zoek op de kaart.
• Maatregelen op maat: hier vind je informatie over welke maatregelen je moet treffen om te zorgen dat je aan de regels voldoet.
• Mijn Omgevingsloket: hier vind je een overzicht van jouw (concept)aanvragen, meldingen en informatieplichten.

Met de Vergunningcheck kun je controleren of je werkzaamheden mag uitvoeren op een bepaalde locatie. En of je daarvoor een vergunning moet aanvragen, een melding moet doen of informatie moet opsturen. Deze checker is zeer uitgebreid en is daarmee vooral bruikbaar voor bewoners en bedrijven die veelvuldig aanvragen doen. Je kunt geen rechten ontlenen aan de uitkomst van de Vergunningcheck.

Het is ook mogelijk om contact op te nemen met de gemeente met de vraag of je een vergunning moet aanvragen of melding moet doen.

Heb je een idee / plan / initiatief dat zorgt voor een verandering in de leefomgeving? Dan moet dat met een melding of een vergunningsaanvraag. Deze aanvraag verloopt via het Omgevingsloket. Je logt in met jouw DigiD of eHerkenning. Hoe meer vragen je invult, hoe kleiner de kans dat jouw project vertraging oploopt. Let op: het aanvragen van een vergunning kost geld.

Voorafgaande aan de aanvraag zorg je dat je met participatie jouw buurt en andere belanghebbenden op de hoogte hebt gesteld en bij hen een reactie hebt opgehaald. Zie hiervoor ook de pagina 'Handreiking participatie externe initiatiefnemers'. 

Vanaf de inwerkingtreding van de Omgevingswet, op 1 januari 2024, kunnen er geen vergunningaanvragen en meldingen meer worden ingediend en behandeld via het ‘oude’ Omgevingsloket online (OLO) en de Activiteitenbesluit Internet Module (AIM). Dit kan dan alleen via het nieuwe Omgevingsloket.

Aanvragen die voor 1 januari 2024 via het OLO zijn ingediend, kunnen nog een half jaar - tot 1 juli 2024 - via het OLO worden aangevuld. Deze aanvragen worden, tot die tijd, ook volgens de ‘oude’ wetgeving beoordeeld en behandeld. Ook meldingen die uiterlijk 31 december 2023 via AIM zijn ingediend, worden conform het oude recht behandeld.

In de meeste gevallen geldt onder de Omgevingswet de korte voorbereidingsprocedure van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). De beslistermijn is dan acht weken, en kan (na verplichte kennisgeving) met zes weken kan worden verlengd. Wanneer er een uitgebreide procedure geldt, is de beslistermijn zes maanden. Deze kan ook verlengd worden met zes weken.

Het Omgevingsloket - ook DSO | Digitaal Stelsel Omgevingsvisie genoemd - is voldoende gereed. Wel worden nog enkele aanpassingen gedaan om het Omgevingsloket verder door te ontwikkelen.. Ook voor de gemeente is het een nieuw systeem waarin we samen onze weg moeten vinden. Al werkende wordt het systeem wel steeds vaker aangepast en eenvoudiger gemaakt, door de Rijksoverheid. Waar dat mogelijk is, doen we als gemeente aanpassingen.

Heb je problemen met een aanvraag of melding in het Omgevingsloket? Rondom de inwerkingtreding van de nieuwe wet richten we een speciaal loket in. Collega’s van de afdeling Vergunningen, Toezicht en Handhaving zijn maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 12.30 telefonisch bereikbaar. Dit kan via 0495 575 000.

Participatie is een van de onderwerpen waarover in de Omgevingswet regelgeving is vastgelegd. Participatie betekent in deze: meningen inwinnen over het voorgenomen plan, idee of initiatief. Heb je een plan, idee of initiatief dat invloed heeft op de omgeving, inwoners en/of ondernemers? Dan wordt je geadviseerd om vroegtijdig (offline en/of online) in gesprek te gaan met de omgeving over je plannen. Dit doe je vrijwillig, het is in de meeste gevallen niet verplicht. Er is een lijst met verplichte participatie, waarbij het dus wel moet. Het gaat dan om zogenaamde buitenplanse omgevingsactiviteiten. Een buitenplanse omgevingsactiviteit is een activiteit die niet mag op basis van het gemeentelijke omgevingsplan. Dit kun je straks zelf nagaan in het digitaal loket . Als je twijfelt of wat je wil doen in het omgevingsplan past, kun je contact opnemen met de gemeente.
Als je zeker weet dat je te maken hebt met een buitenplanse omgevingsplanactiviteit, kan je met dit document (pdf-bestand) checken of participatie verplicht is.

Participatie heeft meerdere voordelen:

• Je krijgt een (beter) beeld van wat de omgeving vindt van je initiatief
• Het kan leiden tot nieuwe (aanvullende) ideeën;
• Het kan zorgen voor betere plannen;
• Het kan zorgen voor meer begrip en steun voor je plan, zowel vanuit de omgeving als de politiek;
• Het kán de snelheid van het vergunningsproces versnellen;
• Het bevoegd gezag (gemeenteraad of college) kan de uitkomst van de participatie betrekken bij de besluitvorming.

In principe ben je vrij om participatie zo te organiseren als jij dat wil. Zo kan de vorm van participatie optimaal aansluiten bij de aard van je initiatief, plan of idee. Omdat we het als gemeente belangrijk vinden dat participatie wordt toegepast, en we ons kunnen voorstellen dat niet iedereen meteen weet hoe dat te doen, bieden we een 'Handreiking participatie externe initiatiefnemers' aan. 

Belangrijke zaken om hierbij in gedachten te houden zijn:

• De participatie vindt plaats vooráfgaand aan een eventuele vergunningaanvraag.
• Hoe groter het plan, hoe meer impact. En hoe belangrijker en wenselijker de inzet van participatie is.
• Een goed verslag van de participatie is essentieel!
• De gemeente vertelt je niet HOE je participatie moet toepassen, maar geeft je met deze handreiking wel de diverse mogelijkheden aan.
• Als je hulp nodig hebt, neem dan altijd contact op met de gemeente.

Participatie bij de voorbereiding van een omgevingsvergunning is vrijwillig. Wanneer je bij de aanvraag van een omgevingsvergunning aangeeft dat je niet aan participatie hebt gedaan, is dat voor de gemeente geen reden om je aanvraag niet in behandeling te nemen. We adviseren je echter om het wel te doen, omdat we het belangrijk vinden dat aanvragers met hun omgeving in gesprek gaan, wat een aanvraag kan vergemakkelijken. 

Als je ervoor kiest om aan participatie te doen, moeten we als gemeente weten wat de resultaten zijn. Een verslag is daarbij belangrijk.

Er is één uitzondering wanneer je wel participatie moet toepassen. De gemeente heeft beleid gemaakt waarin staat dat voor een aantal activiteiten die niet zijn toegestaan volgens het omgevingsplan (dit heet een buitenplanse omgevingsplanactiviteit) participatie verplicht is. Voor die gevallen is participatie verplicht. Dat betekent ook dat je aanvraag niet wordt behandeld als je naar oordeel van de gemeente onvoldoende participatie hebt toegepast. Dat wordt beoordeeld door het bevoegd gezag van de aanvraag, het college van B&W. Je krijgt in dat geval wel de kans om participatie alsnog te organiseren. Zodat je op basis van de opgehaalde informatie jouw plan kan bijstellen voor een meer optimale bijdrage aan een betere leefomgeving.

Als je een activiteit gaat doen waar participatie verplicht is, adviseren we je om zelf een voorstel te maken op basis van de handreiking. En om dit voorstel te bespreken met de gemeente zodat je zeker weet dat het goed is.

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen - WKb - treedt gelijktijdig met de Omgevingswet in werking, op 1 januari 2024. De De Wkb heeft als doel de bouwkwaliteit te verbeteren. Nieuw zijn:

• De functie van de onafhankelijke kwaliteitsborger. Dit was een taak van de gemeente.
• De toets vooraf op de bouwplannen wordt vervangen door de toets in de praktijk.

De wet gaat gefaseerd in. Er wordt gestart met de eenvoudigere bouwprojecten. Daarbij gaat het in eerste instantie alleen om nieuwbouw. Later geldt de wet ook voor verbouw. Nog later volgen de meer complexere projecten.

Alles wat niet gevolgklasse 1 is, volgt voorlopig het bekende proces: de gemeente houdt toezicht op de bouwfase.

Om de uitvoerbaarheid van de Wkb te kunnen waarborgen wordt het proces voor vergunningverlening voor bouwen in tweeën opgeknipt: 

• Het ruimtelijke deel (toets aan omgevingsplan en -veiligheid): deze loopt via de gemeente.
• Het bouwtechnische deel: hiervoor wordt de papieren toets op het bouwplan vooraf vervangen door toetsing in de praktijk op het bouwwerk zoals gebouwd.

De initiatiefnemer is verplicht een onafhankelijke kwaliteitsborger in te schakelen. Deze kwaliteitsborger toetst tijdens de bouw het bouwplan aan de bouwtechnische voorschriften uit het Besluit bouwwerken leefomgeving en verklaart of de getoetste onderdelen aan de voorschriften voldoen.

Een verklaring van de kwaliteitsborger is bij oplevering voorwaarde voor ingebruikname. 

• Het bouw- en woningtoezicht, zoals gemeenten dat uitvoerden, wordt een taak van onafhankelijke marktpartijen; de kwaliteitsborgers.
• De gemeente blijft verantwoordelijk voor het toezicht op de bestaande bouw en bouw- en sloopveiligheid en blijft het bevoegd gezag.
• De initiatiefnemer legt inhoudelijk verantwoording af aan het bevoegd gezag. Dit doet hij met twee documenten:
  • Met de risicobeoordeling en borgingsplan voor de aanvang van de bouw.
  • Met het dossier bevoegd gezag tijdens en bij de afronding van het bouwtraject.

De Wkb gaat voorlopig alleen in voor gevolgklasse 1. Hieronder vallen woningen en eenvoudige bedrijfsgebouwen. Een specifiekere omschrijving lees je via de website van het Informatiepunt Leefomgeving.

Het Omgevingsloket valt onder het beheer van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Jouw aanvraag, met de persoonsgegevens die je invoert, wordt doorgezet aan de gemeente die jouw aanvraag en/of melding behandeld. De gemeente kan de gegevens in het Omgevingsloket bekijken of de gegevens overhalen naar het eigen ICT-systeem.

Als het nodig is kunnen ook andere betrokken adviesdiensten, zoals het Waterschap, de GGD en de Veiligheidsregio gevraagd worden mee te kijken en advies te geven. Dit gaat ook via het Omgevingsloket. Alle betrokken overheidsdiensten kunnen nog advies vragen aan een adviseur.

Alle organisaties zijn verantwoordelijk voor het verwerken en bewaren van de persoonsgegevens in overeenstemming met de eisen uit de algemene verordening gegevensbescherming (AVG).

De persoonsgegevens in Omgevingsloket worden niet langer bewaard dan nodig is voor de behandeling van de aanvraag en of melding. Dit betekent dat de gegevens na behandelen van de aanvraag maximaal 3 maanden in Omgevingsloket online worden bewaard na het afsluiten van het dossier.

Na deze termijn worden alle gegevens van de aanvraag of melding uit Omgevingsloket verwijderd en vernietigd. De aanvraag of melding wordt na behandeling door de gemeente gearchiveerd.

Een aanvraag kan worden gedaan door een inwoner of ondernemer zelf en/of door een gemachtigde. De persoonsgegevens die nodig zijn bij een aanvraag of melding, zijn: naam - verblijfsadres (postcode, straat, plaats) - correspondentieadres (postcode, straat, plaats) - contactgegevens (telefoonnummer, e-mailadres) – Burgerservicenummer - of de aanvrager eigenaar, huurder of erfpachter is van het perceel waar de aanvraag over gaat.

Op sommige plaatsen in het formulier worden adres en contactgegevens gevraagd van de mensen of bedrijven die het werk gaan uitvoeren.

Bij het inloggen is een eHerkenning met minimaal betrouwbaarheidsniveau 3 nodig. Belangrijk verschil met betrouwbaarheidsniveau 1 is dat de wettelijk vertegenwoordiger van een bedrijf expliciet bepaalt wie er namens het bedrijf bevoegd is zaken te doen via Omgevingsloket.

Wil je weten welke vergunningen zijn aangevraagd in jouw omgeving? Kijk dan op de website www.overheid.nl > Berichten over uw buurt. Daar publiceert de gemeente alle aanvragen en de besluiten.

Weet je niet zeker of de verbouwing van uw buren wel vergunning plichtig is? Dan kun je via het Omgevingsloket een vergunningscheck doen. Via deze check beantwoord je een aantal vragen die duidelijkheid geven over de verbouwing. Zo kan je zelf nagaan of de buren wel of niet vergunning plichtig zijn. Dit kan je ook doen voor andere activiteiten in je (directe) omgeving als je wilt weten of een vergunning nodig is of welke regels van toepassing zijn.

Kom je er niet uit? Je kan hiervoor ook contact opnemen met de gemeente.